Tο νέο πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ», όπως αυτό συμπεριλήφθηκε στην επίσημη πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς από το ΕΤΕΑΝ.
Το Εθνικό Ταμείο Επιχειρηματικότητας & Ανάπτυξης (ΕΤΕΑΝ) συνέταξε πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς για τη δημιουργία ταμείου δανείων και προσχώρηση σε συνεργασία με σκοπό την από κοινού επένδυση κεφαλαίων για την παροχή δανείων, στο πλαίσιο του «Ταμείου Εξοικονομώ ΙΙ».
Οι Χρηματοπιστωτικοί Οργανισμοί θα χρησιμοποιήσουν ίδια κεφάλαια από κοινού με κεφάλαια του «Ταμείου Εξοικονομώ ΙΙ», το οποίο διαχειρίζεται η ΕΤΕΑΝ ΑΕ, με σκοπό τη δημιουργία και χρηματοδότηση Ταμείου Δανειοδότησης για την παροχή δανείων με ευνοϊκούς όρους σε φυσικά πρόσωπα για την ενίσχυση παρεμβάσεων βελτίωσης της ενεργειακής απόδοσης κατοικιών.
Το Ελληνικό Δημόσιο καταβάλλει μέσω του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων στην ΕΤΕΑΝ ΑΕ κεφάλαια για τη χρηματοδότηση του «Ταμείου Εξοικονομώ II» συνολικού ύψους εξήντα οχτώ εκατομμυρίων ευρώ (68 εκ ευρώ) για τη σύσταση του Ταμείου.
Η επιλογή των Χρηματοπιστωτικών Οργανισμών θα γίνει από την ΕΤΕΑΝ ΑΕ, με την σύμφωνη γνώμη της Επενδυτικής Επιτροπής η οποία έχει διοριστεί από το Ελληνικό Δημόσιο. Ως καταληκτική προθεσμία κατάθεσης της Εκδήλωσης Ενδιαφέροντος ορίζεται η 25/08/2017 ημέρα Παρασκευή και ώρα 14.00′ στην έδρα της ΕΤΕΑΝ ΑΕ,
Το «Ταμείο Εξοικονομώ ΙΙ», προτίθεται ενδεικτικά να τοποθετήσει υπό την τήρηση του άρθρου 41 του Κανονισμού (ΕΚ) 1303/2013, 49,5 εκατ. € στο εν λόγω χρηματοδοτικό μέσο, όπως φαίνεται στην συνέχεια.
Ο Χρηματοπιστωτικός Οργανισμός που θα εκδηλώσει το ενδιαφέρον του θα πρέπει να τοποθετήσει κατ’ ελάχιστο 20εκ. € και κατ’ ανώτατο 99 εκατ. €. Η ΕΤΕΑΝ ΑΕ δύναται να ζητήσει από τους τελικώς επιλεγέντες χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς να αυξήσουν, κατά το ίδιο ποσοστό μόχλευσης, το ποσό αυτό κατά την πορεία υλοποίησης του προγράμματος «Εξοικονόμηση ΙΙ». Σημειώνεται ότι η μόχλευση που θα προέλθει από τους επιλεγέντες χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς σε σχέση με τη συνεισφορά του Ταμείου Εξοικονομώ ΙΙ θα είναι 1:2 («Ταμείο Εξοικονομώ ΙΙ» 1: «Χρηματοπιστωτικός οργανισμός» 2 – 33,33% – 66,67% αντίστοιχα).
Συνοπτική παρουσίαση του Προγράμματος «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ»
Στην πρόσκληση εκδήλωσης ενδιαφέροντος προς χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς ενσωματώθηκε και συνοπτική παρουσίαση του Προγράμματος «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ»
1. Εισαγωγή – Σκοπιμότητα του έργου
Σύμφωνα με στοιχεία του έτους 2012, ο κτιριακός τομέας (οικιακός και τριτογενής) ευθύνεται για το 45% της συνολικής εγχώριας κατανάλωσης ενέργειας (Έκθεση μακροπρόθεσμης στρατηγικής για την κινητοποίηση επενδύσεων για την ανακαίνιση του αποτελούμενου από κατοικίες και εμπορικά κτίρια, δημόσια και ιδιωτικά, εθνικού κτιριακού αποθέματος, του Άρθρου 4 της Οδηγίας 27/2012/ΕΕ, Δεκέμβριος 2014).
Η ενεργειακή κατανάλωση που σχετίζεται με κτίρια ανέρχεται σε 7.751 Ktoe, ενώ η κατανάλωση του οικιακού τομέα αντιστοιχεί στο 29% της συνολικής ενεργειακής κατανάλωσης της χώρας (Ενεργειακό Ισοζύγιο έτους 2012). Οι κατοικίες / νοικοκυριά αποτελούν έναν από τους πλέον σημαντικούς καταναλωτές ενέργειας στη χώρα, καθώς αντιπροσωπεύουν το 83,68% του συνολικού κτιριακού αποθέματος (72% σε επιφάνεια) με τα κατοικούμενα νοικοκυριά να ανέρχονται σε 4.122.088 (ανακοίνωση αποτελεσμάτων Απογραφής Πληθυσμού – Κατοικιών 2011, ΕΛΣΤΑΤ).
Επιπρόσθετα, το πετρέλαιο θέρμανσης αποτελεί το κύριο καύσιμο (44,1% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας των νοικοκυριών) και το 63,7% της συνολικής κατανάλωσης ενέργειας αφορά στη θέρμανση των χώρων (ΕΛΣΤΑΤ, στοιχεία 2011-2012).
Καθοριστικός παράγοντας στην κατανάλωση ενέργειας είναι η παλαιότητα των κτιρίων. Ειδικότερα, το 55% των κτιρίων με χρήση κατοικίας έχει κατασκευαστεί πριν το έτος 1980, δηλαδή είναι θερμικά απροστάτευτα, ενώ λόγω της οικονομικής ύφεσης, ο αριθμός των κτιρίων που έχει κατασκευαστεί μετά το 2010, με τις ελάχιστες απαιτήσεις του ΚΕΝΑΚ, είναι μόλις το 1,5% του συνολικού αποθέματος κανονικών κατοικιών που χρησιμοποιούν τα νοικοκυριά. Χαρακτηριστικό είναι ότι το 83,82% των κτιρίων που έχουν κατασκευαστεί πριν το έτος 1980 είναι κατηγορίας Η, σύμφωνα με τα Πιστοποιητικά Ενεργειακής Απόδοσης που είχαν εκδοθεί έως το έτος 2014 (στοιχεία ΥΠΕΝ), ενώ τα κτίρια που κατασκευάστηκαν τις επόμενες τρεις δεκαετίες ήταν σε μεγάλο ποσοστό κατηγορίας Γ ή Δ.
Τα ανωτέρω στοιχεία καταδεικνύουν τη σημασία του κτιριακού τομέα στο ενεργειακό ισοζύγιο, αλλά και τη σημαντικότητα των κατοικιών για την εξοικονόμηση ενέργειας στο πλαίσιο της εθνικής στρατηγικής για την ανακαίνιση των υφιστάμενων κτιρίων, καθώς παρουσιάζουν μεγάλο δυναμικό μείωσης της ενεργειακής κατανάλωσης και βελτίωσης της ενεργειακής τους απόδοσης.
Στο πλαίσιο αυτό, με γνώμονα την ολοκληρωμένη παρέμβαση εξοικονόμησης ενέργειας στον οικιακό κτιριακό τομέα και έχοντας ως κύριο στόχο τη μείωση των ενεργειακών αναγκών των κτιρίων, των εκπομπών ρύπων που συμβάλλουν στην επιδείνωση του φαινομένου του θερμοκηπίου και την επίτευξη καθαρότερου περιβάλλοντος, σχεδιάστηκε το Πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ Οίκον ΙΙ», το οποίο θα παρέχει άμεσες επιχορηγήσεις σε τελικούς αποδέκτες, σύμφωνα με τα οριζόμενα στον σχετικό οδηγό του προγράμματος οι οποίες δύναται να συνδυάζονται με τα δάνεια που θα χορηγεί το Ταμείο Δανείων. Σε περίπτωση συνδυασμού δανείων και επιχορηγήσεων θα ακολουθούνται τα οριζόμενα στο θεσμικό πλάισιο που διέπει τη λειτουργία των Χρηματοδοτικών Εργαλείων της ΠΠ 2014-2020.
2. Συνολικός προϋπολογισμός Προγράμματος
Το Πρόγραμμα συγχρηματοδοτείται από την Ευρωπαϊκή Ένωση (Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (ΕΤΠΑ)) και από Εθνικούς Πόρους, μέσω των Περιφερειακών Επιχειρησιακών Προγραμμάτων (ΠΕΠ) και του Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία» (Ε.Π.Αν.Ε.Κ.) του ΕΣΠΑ 2014-2020.
Η συνολική Δημόσια Δαπάνη του Προγράμματος ανέρχεται σε 292,2 εκ. € (248,1 εκ. ευρώ από το ΕΠΑNΕΚ- Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα, Καινοτομία»- και ενδεχομένως και 44,1 εκ. ευρώ από τα ΠΕΠ – Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα).
Στον παρακάτω πίνακα δίνεται η ενδεικτική κατανομή του προϋπολογισμού των 292,2 € στο «Ταμείο Εξοικονομώ ΙΙ», που αφορά κυρίως επιστρεπτέες ενισχύσεις (δάνειο), και στο «Πρόγραμμα Άμεσης Ενίσχυσης», που αφορά μη επιστρεπτέες ενισχύσεις (επιχορήγηση κεφαλαίου και κόστος επιθεωρήσεων).
Η Περιφερειακή κατανομή θα δοθεί στον οδηγό του προγράμματος.
3. Επιλέξιμες κατοικίες – Ωφελούμενοι
Γενικές Προϋποθέσεις για Επιλέξιμες Κατοικίες
Επιλέξιμη κατοικία είναι η μονοκατοικία, η πολυκατοικία ως σύνολο κτηρίου και το μεμονωμένο διαμέρισμα που ικανοποιεί τα ακόλουθα κριτήρια:
Ειδικές Προϋποθέσεις για Πολυκατοικίες
Για να χαρακτηρισθεί μια πολυκατοικία, ως σύνολο κτηρίου, επιλέξιμη κατοικία θα πρέπει να πληρούνται τα ακόλουθα:
Στην περίπτωση αίτησης πολυκατοικίας ως σύνολο κτηρίου, ισχύουν επιπλέον τα εξής:
Τελικοί αποδέκτες / Τελικοί Ωφελούμενοι – Ποσοστά ενίσχυσης
Δικαίωμα συμμετοχής στο Πρόγραμμα έχουν μόνο φυσικά πρόσωπα που:
Κάθε φυσικό πρόσωπο έχει δικαίωμα υποβολής μίας μόνο αίτησης.
4. Επιλέξιμες παρεμβάσεις
Αφορούν έργα ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων και συγκεκριμένα:
Τα ανώτατα όρια των επιλέξιμων δαπανών ανά ειδικότερη παρέμβαση (υποκατηγορία παρέμβασης) καθορίζονται στον Οδηγό Εφαρμογής του προγράμματος.
5. Ανώτατος επιλέξιμος προϋπολογισμός – Μορφή και ποσοστά ενίσχυσης
Ο επιλέξιμος προϋπολογισμός ανά αίτηση τελικού αποδέκτη/ τελικού Ωφελούμενου δεν μπορεί να υπερβαίνει τα 250 € ανά τετραγωνικό μέτρο κατοικίας με μέγιστο τις 25.000 € συμπεριλαμβανομένου του Φ.Π.Α. (επιλέξιμος προϋπολογισμός παρεμβάσεων). Επιπλέον, καλύπτεται από το Πρόγραμμα, υπό την προϋπόθεση υπαγωγής της αίτησης σε αυτό και επίτευξης του ελάχιστου ενεργειακού στόχου του Προγράμματος:
α. το κόστος, που απαιτείται για τη διενέργεια των δύο ενεργειακών επιθεωρήσεων.
β. η αμοιβή του συμβούλου έργου.
Ο τελικός επιλέξιμος προϋπολογισμός καθορίζεται βάσει των προσκομισθέντων παραστατικών δαπανών και δεν μπορεί να υπερβαίνει τον επιλέξιμο προϋπολογισμό της απόφασης υπαγωγής καθώς και τα ανώτατα όρια επιλέξιμων δαπανών ανά κατηγορία δαπάνης του προγράμματος.
Οι Ωφελούμενοι των κατηγοριών 1 έως 7 (Πίνακας 1), ανάλογα με την οικογενειακή τους κατάσταση και το πλήθος των προστατευόμενων μελών τους, λαμβάνουν την αντίστοιχη επιχορήγηση σύμφωνα με τον Πίνακα 1 και είτε αναλαμβάνουν την πληρωμή του υπολοίπου ή μέρους του ποσού με ίδια κεφάλαια, είτε συνάπτουν δανειακή σύμβαση, εφόσον το επιθυμούν, για το υπόλοιπο ποσοστό του τελικού επιλέξιμου προϋπολογισμού του έργου με 100% επιδότηση επιτοκίου.
Σε περίπτωση που δεν έχει επιλεγεί καθόλου δάνειο, τότε ο Ωφελούμενος δεν λαμβάνει προκαταβολή, διενεργεί τις παρεμβάσεις και μετά τη διενέργεια της δεύτερης ενεργειακής επιθεώρησης και την προσκόμιση των παραστατικών δαπανών επί πιστώσει, υπολογίζεται ανάλογα με το εισόδημά του το ποσό της επιχορήγησης καθώς και το ποσό των ιδίων κεφαλαίων. Μετά την πληρωμή του ποσού των ιδίων κεφαλαίων, εκταμιεύεται η επιχορήγηση με απευθείας πληρωμή των αναδόχων/ προμηθευτών σε τραπεζικό λογαριασμό τους από τον χρηματοπιστωτικό οργανισμό.
6. Βασικά χαρακτηριστικά δανείου
Σε περίπτωση που ο τελικός αποδέκτης / τελικός ωφελούμενος δεν επιτύχει τον τεθέντα ενεργειακό στόχο της αίτησης ή δεν υλοποιήσει το φυσικό και οικονομικό αντικείμενο των εργασιών ενεργειακής αναβάθμισης σύμφωνα με τα οριζόμενα στην απόφαση υπαγωγής δεν θα καταβάλλονται τα κίνητρα του προγράμματος. Σχετικές λεπτομέρειες που αφορούν στην επιστροφή του δανείου καθορίζονται στη δανειακή σύμβαση με τον τελικό αποδέκτη / τελικό ωφελούμενο.
Δεν επιτρέπεται η μείωση, κράτηση ούτε μεταγενέστερη ειδική επιβάρυνση που να επιφέρει μείωση του ποσού της επιδότησης των τόκων. Ρητά αναφέρεται ότι δεν είναι επιλέξιμο προς επιδότηση κάθε ποσό που αφορά προμήθειες, έξοδα, κλπ.
Κατά τη διάρκεια του Προγράμματος και σχετικά με την παροχή του κινήτρου της επιδότησης του επιτοκίου των δανείων, οι συνεργαζόμενοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί εξετάζουν και αξιολογούν τις αιτήσεις και τα υποβληθέντα δικαιολογητικά των δυνητικών τελικών αποδεκτών / τελικών Ωφελούμενων και τους ενημερώνουν για την δυνατότητα λήψης του δανείου καθώς και το αντίστοιχο ύψος αυτού. Επιπλέον, δεσμεύονται να εφαρμόσουν τους ισχύοντες εσωτερικούς κανονισμούς και τα κριτήρια πιστοδότησης που εκάστοτε εφαρμόζουν για την αξιολόγηση της πιστοληπτικής ικανότητας τη δεδομένη χρονική στιγμή.
7. Διαδικασία υποβολή αίτησης και ένταξης στο πρόγραμμα
Τα βήματα της διαδικασίας ένταξης στο πρόγραμμα είναι:
Αναλυτικά οι διαδικασίες, οι προϋποθέσεις, τα απαιτούμενα δικαιολογητικά, τα έντυπα, η διαδικασία έκδοσης της απόφασης υπαγωγής, η εκταμίευση του δανείου, η καταβολή των ενισχύσεων (επιδότησης επιτοκίου και ποσού επιχορήγησης, έξοδα ενεργειακών επιθεωρήσεων – συμβούλων έργου), η εξόφληση των δαπανών, η διάρκεια ολοκλήρωσης του κάθε έργου, οι υποχρεώσεις των ωφελουμένων, οι κυρώσεις και κάθε λεπτομέρεια θα καθοριστούν στον Οδηγό Εφαρμογής του Προγράμματος.
8. Αρμοδιότητες εμπλεκόμενων φορέων
Ειδική Υπηρεσία Διαχείρισης Επιχειρησιακού Προγράμματος «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία» (ΕΥΔ ΕΠΑνΕΚ)
Η ΕΥΔ ΕΠΑνΕΚ ασκεί αρμοδιότητες διαχειριστικής αρχής στο πλαίσιο του 4314/2014 (ΦΕΚ Α’ 265/2014) και σύμφωνα με τα οριζόμενα στην απόφαση 7313/1818/29.11.2016 του Αναπληρωτή Υπουργού Οικονομίας και Ανάπτυξης και του Υπουργού Περιβάλλοντος και Ενέργειας (ΦΕΚ Β’ 3905/2016).
Φορέας σχεδιασμού και συντονισμού του Προγράμματος
Η Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ ΥΠΕΝ, Τομέα Ενέργειας ως φορέας σχεδιασμού και συντονισμού της υλοποίησης του Προγράμματος συντονίζει τους εμπλεκόμενους φορείς με στόχο την απρόσκοπτη υλοποίηση του Προγράμματος. Στο πλαίσιο αυτό, παρακολουθεί την πορεία του Προγράμματος, σχεδιάζει και εκδίδει τις απαραίτητες οδηγίες – κατευθύνσεις προς τους εμπλεκόμενους φορείς. Οι ανωτέρω οδηγίες εκδίδονται βάσει επιστολών, μηνυμάτων ηλεκτρονικού ταχυδρομείου και ανακοινώσεων στο σχετικό διαδικτυακό τόπο του Υ.Π.ΕΝ., ανάλογα με τη σπουδαιότητά τους, με τις οποίες οι εμπλεκόμενοι στο Πρόγραμμα φορείς οφείλουν να συμμορφώνονται. Οι εν λόγω οδηγίες – κατευθύνσεις κοινοποιούνται στην ΕΥΔ
ΕΠΑνΕΚ.
Η Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ ΥΠΕΝ, Τομέα Ενέργειας παρέχει την απαραίτητη πληροφόρηση προς όλους τους φορείς ενημέρωσης των δυνητικών Ωφελουμένων.
Η Επιτελική Δομή ΕΣΠΑ ΥΠΕΝ, Τομέα Ενέργειας για να εκπληρώσει το ρόλο της μπορεί να ζητά ενημέρωση από τον Δικαιούχο και τους συνεργαζόμενους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς και έχει πρόσβαση στο Πληροφοριακό Σύστημα που χρησιμοποιείται από το Δικαιούχο.
Δικαιούχος
Δικαιούχος του Προγράμματος, είναι το ΕΘΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Ε.Τ.Ε.ΑΝ. Α.Ε.).
Ο Δικαιούχος ελέγχει τα παραστατικά δαπανών για την πληρωμή των ωφελουμένων.
Ο Δικαιούχος του Προγράμματος πραγματοποιεί δειγματοληπτικούς ελέγχους στους συνεργαζόμενους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς.
Ο Δικαιούχος διατηρεί φυσικό φάκελο κάθε έργου (ενιαίο για την περίπτωση πολυκατοικίας) για τουλάχιστον πέντε (5) έτη από την ολοκλήρωσή του.
Χρηματοπιστωτικοί Οργανισμοί
Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις των χρηματοπιστωτικών οργανισμών απορρέουν από την Επιχειρησιακή Συμφωνία που υπογράφεται με το ΕΘΝΙΚΟ ΤΑΜΕΙΟ ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑΣ & ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (Ε.Τ.Ε.ΑΝ. Α.Ε.).
Κάθε ενέργεια διαφήμισης και προβολής από χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς (π.χ. τηλεόραση, ραδιόφωνο, έντυπο υλικό, ειδική προωθητική ενέργεια), που αναφέρεται στο Πρόγραμμα «Εξοικονόμηση κατ’ οίκον ΙΙ» θα πρέπει να πληροί τους κανόνες δημοσιότητας του ΕΣΠΑ 2014 – 2020.
Δείτε την πρόσκληση του ΕΤΕΑΝ προς τους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς, εδώ.